We współczesnym świecie nasilają się procesy aglomeracyjne. Miasta stają się centrami wzrostu decydującymi o poziomie życia i rozwoju otaczających ich obszarów. Równocześnie obserwuje się nasilenie konkurencji pomiędzy państwami, regionami, a nawet gminami. Konkuruje się nie tylko o inwestorów, ale również o mieszkańców, turystów, studentów, instytucje, a także zewnętrzne źródła finansowania. O pozycji ekonomicznej obszaru może zadecydować przedsiębiorczość jego mieszkańców o ile będzie efektywnie wspierana przez władze samorządowe. Aby działania wspierające mogły być skuteczne, muszą istnieć solidne podstawy infrastrukturalne i instytucjonalne, zaś samorząd powinien dysponować odpowiednimi środkami i narzędziami umożliwiającymi skuteczne wsparcie. Dobro publiczne wymaga zatem kooperacji władz samorządowych, czemu służyć powinny działania zmierzające do zacieśniania współpracy. Dodatkowym wyzwaniem są zmiany związane z perspektywą finansową UE 2014-2020 oraz na nowo wytyczonymi priorytetami Unii Europejskiej zawartymi w strategii Europa 2020.
W związku z tym 16 gmin tworzących Aglomerację Wałbrzyską przyjęło wspólną deklarację (Deklaracja Wałbrzyska wyznaczyła fundamentalne działania zmierzające do przywrócenia stosownej rangi niniejszemu obszarowi i aktywizacji społeczno-gospodarczej Aglomeracji) rozpoczynającą współpracę, która zaowocowała opracowaniem i zatwierdzeniem Strategii Rozwoju Aglomeracji Wałbrzyskiej na lata 2013-2020. Jest to dokument określający najważniejsze kierunki działań rozwojowych w obszarze funkcjonalnym Aglomeracji.
Aglomerację Wałbrzyską tworzy 16 gmin (Kamienna Góra – Miasto, gmina wiejska Kamienna Góra, Lubawka, Nowa Ruda – Miasto, gmina wiejska Nowa Ruda, Radków, Świebodzice, Boguszów Gorce, Szczawno-Zdrój, Czarny Bór, Głuszyca, Mieroszów, Walim, Wałbrzych, Jedlina-Zdrój, Stare Bogaczowice) zlokalizowanych w południowej części województwa dolnośląskiego, które należą do czterech powiatów (wałbrzyskiego, kamiennogórskiego, świdnickiego oraz kłodzkiego).
Pod względem powierzchni (1.167,14 km2) Aglomeracja Wałbrzyska stanowi 5,9% obszaru województwa dolnośląskiego. Około 28,9% powierzchni Aglomeracji stanowią obszary miejskie. Potencjał demograficzny Aglomeracji Wałbrzyskiej to ponad 288,6 tys. mieszkańców, co stanowi niespełna 10% potencjału ludnościowego województwa dolnośląskiego. Liczba mieszkańców poszczególnych gmin Aglomeracji określa równocześnie ich rangę ludnościową, która dla poszczególnych jednostek terytorialnych Aglomeracji Wałbrzyskiej jest następująca:
- miasta powyżej 100 tys. mieszkańców: Wałbrzych (120 tys.),
- miasta od 15 do 25 tys. mieszkańców: Nowa Ruda (23,8 tys.), Świebodzice (23,3 tys.), Kamienna Góra (ok. 20,6 tys.), Boguszów-Gorce (16,5 tys.);
- miasta i gminy miejsko-wiejskie od 5 do ok. 15 tys. mieszkańców: Lubawka (11,6 tys.), Radków (9,4 tys.), Głuszyca (9,1 tys.), Mieroszów (7,3 tys.), Szczawno-Zdrój (5,9 tys.), Jedlina-Zdrój (5,1 tys.);
- gminy wiejskie: gmina wiejska Nowa Ruda (ok. 12,2 tys.), gmina wiejska Kamienna Góra (9 tys.), Walim (5,7 tys.), Czarny Bór (4,9 tys.), Stare Bogaczowice (4,3 tys.).
Najważniejsze dokumenty/opracowania dotyczące Aglomeracji Wałbrzyskiej (wersje elektroniczne):
Strategia rozwoju Aglomeracji Wałbrzyskiej na lata 2013-2020
Wstępny Program Działań Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Aglomeracji Wałbrzyskiej